Bệnh tai biến mạch máu não là gì?
Là tình trạng gián đoạn quá trình cung cấp máu và oxy đến một phần não khiến các tế bào não chết đi, gây tổn thương mô não.
Tai biến mạch máu não có 2 thể: nhồi máu não (do cục máu đông gây tắc mạch máu) và xuất huyết não (chảy máu não)
Nguyên nhân gây ra TBMMN: Người bệnh mắc sẵn các bệnh như cao huyết áp, đái tháo đường, tim mạch nhưng không được kiểm soát tốt hoặc thói quen hút thuốc lá, uống rượu, bia nhiều và thói quen lười vận động.
1. Dấu hiệu tai biến mạch máu não (đột quỵ)
- Đột ngột thấy tê cứng ở mặt, tay hoặc chân – đặc biệt là tê cứng nửa người
- Đột ngột nhìn không rõ.
- Đột ngột không cử động được chân tay ( hay Mất phối hợp điều khiển chân tay)
- Đột ngột không nói được hoặc không hiểu được người khác nói
- Đầu đau dữ dội
- Đột ngột đau ở mặt hoặc chân
- Đột ngột bị nấc
- Đột ngột cảm thấy buồn nôn
- Đột ngột cảm thấy mệt
- Đột ngột tức ngực
- Đột ngột khó thở
- Tim đập nhanh bất thường
2. Phòng ngừa tai biến mạch máu não (TBMMN)
Ngăn chặn các yếu tố nguy cơ:
- Các yếu tố không cải thiện:
Tuổi: tuổi già TBMMN nhiều hơn trẻ
Giới tính: Nam > nữ
Chủng tộc: da đen > da trắng
Tiền sử có người đột quỵ và bệnh tim trước 60 tuổi.
- Các yếu tố có cải thiện:
Tăng huyết áp: HA bình thường < 140/80 mmhg, 60-70% bệnh nhân TBMMN có tăng huyết áp.
Thực hiện lối sống khoa học lành mạnh
Giảm cân: BMI < 23: đừng để dư cân, béo phì;
Tăng cường nhiều rau, trái cây trong bữa ăn, giảm tinh bột, thịt cá, nhất là mỡ động vật.
Không hút thuốc lá, hạn chế uống rượu bia, tăng hoạt động thể lực, tạo cuộc sống tinh thần vui tươi nhằm làm giảm các yếu tố nguy cơ gây ra các bệnh tim mạch như rối loạn lipid máu, béo phì và tăng huyết áp.
Giảm ăn mặn: bớt muối đi
Uống thuốc hạ áp: có thể 1, 2, hoặc 3 loại…, theo toa bác sĩ, và phải tái khám thường xuyên.
Dùng thuốc hạ áp: lâu dài.
Tăng mỡ máu gây tăng huyết áp, tăng xơ vữa mạch máu->gây hẹp, tắc mạch máu ->gây TBMMN.
Tiểu đường
Bệnh nhân tiểu đường bị TBMMN cao gấp 2.5 - 4 lần người bình thường.
Do đó, cần kiểm soát tốt đường huyết bằng chế độ ăn, vận động và dùng thuốc.
Bệnh tim
Nhiều bệnh tim tạo ra cục máu đông, gây tắc mạch máu não: rung nhĩ, nhồi máu cơ tim…cần đi khám và điều trị.
Dùng thuốc ngừa thai
Một số nghiên cứu cho thấy, người dùng thuốc ngừa thai có nguy cơ TBMMN tăng gấp 5 lần người không dùng thuốc.
Căng thẳng
Có thể gây tăng HA đột ngột, dễ gây TBMMN
3. Xử trí tai biến mạch máu não
- Nhồi máu não
Dùng thuốc làm tan cục máu đông, nếu còn trong “thời gian vàng” là 4.5 giờ đầu, hiệu quả rất tốt. Tuy nhiên, rất ít bệnh nhân được điều trị bằng phương pháp này, vì đa số bệnh nhân đến BV khá trễ.
Vì vậy, nếu nghi bệnh nhân bị TBMMN, thì phải đem bệnh nhân đến bệnh viện càng sớm càng tốt, nhanh nhất có thể.
- Kiểm soát huyết áp
Dùng thuốc chống đông máu: Aspirin
Bảo vệ đường thở
Điều trị các yếu tố nguy cơ, các bệnh nguyên nhân
- Xuất huyết não
Kiểm soát huyết áp
Bảo vệ đường thở
Chống phù não
5 Bước thực hiện xử trí TBMMN tại nhà
Bước 1: Gọi ngay xe cấp cứu 115
Bước 2: Trong khi chờ xe cấp cứu 115, càng nhanh càng tốt cần đặt bệnh nhân nằm nghiêng cao đầu 30-45 độ, mặc quần áo thoáng.
Bước 3: Liên tục kiểm tra tình trạng người bị đột quỵ
Nếu bệnh nhân ngừng tim, cần cấp cứu ngừng tuần hoàn, kêu gọi người xung quanh hỗ trợ.
Trường hợp bệnh nhân bị nôn, cần xoay người bệnh nhân sang 1 bên, để tránh đờm, dãi chui vào mũi, phổi.
Đặc biệt, trong thời điểm chờ 115, người nhà không nên cho người bệnh ăn hay uống bất cứ thứ gì vì nguy cơ cao bị sặc, gây nghẹt đường thở.
Nếu người bệnh bị co giật, phải lập tức dùng chiếc đũa bọc giẻ, đặt ngang miệng bệnh nhân để tránh cắn vào lưỡi.
Bước 4: Không cho bệnh nhân ăn hay sử dụng bất kì loại thuốc nào khác.
Bước 5: Khi xe cấp cứu tới nhanh chóng đưa bệnh nhân đến chuyên khoa tai biến gần nhất
4. Cần lưu ý khi phát hiện người thân bị TBMMN tại nhà
Nên làm gì?
Cho người bệnh nằm xuống, không để tự đi lại có thể bị té, dễ gây chấn thương
Nếu bệnh nhân mê, nên cho nằm nghiêng đầu qua một bên, để nếu bệnh nhân có nôn ói thì không bị sặc do hít phải chất nôn.
Gọi xe đưa bệnh nhân đến bệnh viện ngay
Không nên làm?
Uống bất kỳ thuốc gì, hay ăn gì, vì dễ bị sặc
Để tại nhà điều trị
Cạo gió
-----------------------------------
Quý khách vui lòng liên hệ theo HOTLINE 0888 015 777 của Bệnh viện Đa khoa Mỹ Phước để được tư vấn cụ thể.